Uşaqlar hansı yaşdan telefondan istifadə edə bilərlər? – Hisslərin itməsinə səbəb olur

Uşaqlara mobil telefon verilib-verilməməsi məsələsi hər zaman geniş müzakirələrə səbəb olur.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, uşaqlara mobil telefon verilməsinin fəsadları bu gündən çox, gələcəkdə hiss olunacaq.

Məlumatlara görə, hazırda dünyada 4 milyarddan çox insan mobil telefon istifadəçidir. Qabaqcıl telefon markaları isə bir-biriləri ilə rəqabət fonunda daim inkişaf halındadırlar. Artıq elə bir zaman yetişib ki, bu gün alınan mobil telefon bir neçə ay sonra köhnə model sayılır. Çünki telefon istehsalı ilə məşğul olan şirkətlər tələbə uyğun olaraq daim yenilik axtarıb, bazara daha fərqli modellər çıxarırlar.

İngilis mütəxəssisləri 18-29 yaşlı gənclər arasında sorğu keçiriblər. Məlum olub ki, onlar hər gün 19 mətn mesaj, 113 qısa mesaj və 60 telefon zəngi edirlər (qəbul edirlər). Bu isə gün ərzində 7 saat telefonla zaman keçirmək deməkdir.

Məlumatlarda bildirilir ki, ağıllı telefonla uzun müddət yazışmaq insanın hisslərinin, bacarıqlarının getdikcə itməsinə səbəb olur. Eləcə də kalkulyator, əlyazmalar və digər bu kimi vəsaitləri də mobil telefonda daşımaq mümkündür. Bu isə insanda yaddaşın zəifləməsinə yol açır.

Araşdırmaya görə, ağıllı telefon istifadə edərək insan beyninin quruluşunu dəyişdirmək mümkündür. Sürix və Fribourg universitetlərinin araşdırma qrupu müəyyən edib ki, ağıllı mobil telefon istifadəçilərinin baş barmaqları ilə beyinləri arasında hissi bağlılıq var.

Türkiyəli professor Mehmet Yavuz bildirib ki, yol gedən zaman mobil telefonda naviqasiyadan tez-tez istifadə etmək də beyinin fəaliyyətini yavaşıdır və beyin artıq düşünüb, ünvanı tapmaq funksiyasından getdikcə məhrum olur.

Həmçinin məlumatlara görə, son illərdə insanlar arasında panikaya düşmə, depressiya eləcə də Alzheimer və Parkinson kimi üzvi beyin xəstəlikləri qeyri-adi dərəcədə artıb. Şübhəsiz ki, bu vəziyyət körpə və uşaqlar üçün daha təhlükəlidir. Üstəlik, normadan artıq mobil telefonla məşğul olan uşaqlarda diqqətsizlik sindromu yaranır.

Hamilə qadınların telefondan çox istifadə etməsi doğulacaq körpənin radiasiyaya məruz qalmasına səbəb ola bilər. Telefonun nə qədər radiasiya yaydığını öyrənmək üçün “Sar” dəyərinə diqqət etmək lazımdır. “Sar” faizi aşağı olan telefonlar daha az radiasiya yayırlar.

Bu barədə “Yeni Müsavat”a danışan həkim-pediatr Hüseyn Mehdiyev bildirdi ki, təbliğat aparılsa da, Azərbaycanda analar buna diqqət etməyib, uşaqlara telefon verirlər: “Xüsusilə də yeni doğulan körpələri sakitləşdirmək üçün mobil telefondan istifadə edirlər. Telefonu uşağa verirlər ki, ekranda nələrəsə baxıb, sakitləşsin. Deyim ki, uşaqlar da çox böyük həvəslə mobil telefona baxıb, sakitləşir. Bütün bunların nəticəsində ilk növbədə uşaqlarda göz problemi yaranır.

Biz son illərdə müşahidə aparırıq ki, gözündən şikayət edən uşaqların sayı həddindən artıq çoxdur. Məktəb yaşında olan uşaqların valideynləri adətən sual verirlər ki, övladım nə üçün filan dərsi yaddaşında saxlaya bilmir? Mən deyərdim ki, bu problemin yaranmasının da səbəbləri sırasında uşaqlara mobil telefonun verilməsi əsas yerdə dayanır. Uşaqlarda müəyyən problemlərin gələcəkdə yaranmaması üçün yaxşı olar ki, onlara xüsusən də birinci 2 yaş dövründə mobil telefon verilməsin. Nəyinki mobil telefon vermək, qeyd etdiyimiz yaş aralığında uşaqları bu telefonlara yaxın qoymaq da lazım deyil. Mobil telefonun az da olsa müsbət təsiri odur ki, məktəbyaşlı uşaqlar bu cihazlar vasitəsilə informasiya mübadiləsi aparıb, elektron dərslikləri rahat oxuya bilirlər. Ancaq sağlamlıq baxımdan yenə də bunun özü zərərlidir. İlk növbədə mobil telefonun zərər verdiyi orqan beyindir. Çünki uşaqlar beyinlərini az işlədirlər.

Düşünürlər ki, filan şeyi mobil telefon vasitəsilə internetdən tapıb oxuyaram. Bundan əlavə deyim ki, uşaqlarda vaxtından əvvəl yetişkənlik dövrünün başlamasının bir nömrəli səbəbi elə mobil telefonlardır. Uşaqlar telefonda müxtəlif pornoqrafik filmlərə baxırlar ki, bu da olduqca zərərlidir. Yəni əxlaqi baxımdan da mobil telefonun uşaqlara zərəri yüksəkdir. Bu gün belə məsələləri hiss etməyə bilərik. Ancaq gələcəkdə fəsadlarını görəcəyik. Ona görə də məktəbli uşaqlara da mobil telefon verilməsi məsləhət deyil. Əgər uşaqla əlaqə saxlamaq labüd haldırsa, bu zaman heç olmasa, onlara sadə telefonlar vermək lazımdır. Çünki həmin telefonların parametrləri geniş deyil və uşaq bundan yalnız ehtiyac olduğu təqdirdə danışıq vasitəsi kimi istifadə edə bilər. Mobil telefonlar uşaqlarda asossiyallığın yaranmasına da səbəb olur. Uşaq özünə qapanır və ətraf mühitlə əlaqəni demək olar ki, kəsir. Bu isə onların psixologiyasında problemlərə yol açır. Bundan əlavə biz şahidi oluruq ki, müxtəlif cərəyanların nümayəndələri mobil telefon proqramlarından istifadə edərək uşaqlara təsir göstərirlər. Belə məqamlara da diqqət edilməlidir. İki yaşına qədər uşaqları nə qədər telefondan uzaq tutarlarsa, onların inkişafında bir o qədər müsbət dəyişikliklər olar”.

Orqanik.az