Qozun faydaları hansılardır?

Qozun Faydaları Nələrdir? Qozun Qidalanma Dəyəri Nədir? Qoz nədir? Qoz əsasən harada yetişir? Qozun qida dəyəri? Qozun kalorisi? Qozda hansı vitaminlər var? Qozun faydaları hansılardır? kimi suallara bu yazıda cavab tapacaqsınız.

Son günlərdə qozun sağlıq üçün xüsusilə önəmi olduğu vurğulanmağa başlandı. “Qozun faydaları nələrdir görəsən?” -deyə düşündünüzmü heç? Qoz həqiqətən insan sağlamlığı baxımından son dərəcə əhəmiyyətli və hər kəsin qəbul etməsi lazım olan əhəmiyyətli qidaların sırasında dayanır. Əgər sevmirsinizsə bunu dərman niyyətiylə belə olsa qəbul etməyə çalışmalısınız. Eyni şəkildə uşaqlarınızında qəbul etməsinə diqqət etməlisiniz.

Qoz nədir?

Qoz (Juglans regia L.) minillik tarixə malik olan, mənşəyi Aralıq dənizi və Orta Asiyadan gələn, sərt qabıqlı meyvə növlərinə daxil olan qidadır. Təxminən 18 növü var. Bunlardan ən çox tanınan “Anadolu qozu”, “Qafqaz qozu” və “İngilis qozu” kimi adlandırılan Juglans regiadır. Geniş bir əraziyə yayılan qozun vətəninin Orta asiya və ya Çin olduğu düşünülür. Bu gün Azərbaycanda qoz geniş şəkildə becərilir.

Qoz əsasən harada yetişir?

Oğuz, Qəbələ, Şəki, İsmayıllı və s. şəhərlərimizdə minlərlə qoz ağacı var. İnsan sağlamlığı üçün çox faydalı qida olan qoz, gündəlik yağımızın mühüm tərkib hissəsi olan omeqa3 və omeqa-6 yağ turşuları ilə zəngindir. Çoxlu vitamin və minerallarla yanaşı yağ turşularını da ehtiva edən qoz yüksək lif tərkibinə və antioksidant xüsusiyyətlərə malikdir.

Qozun qida dəyəri?

İnsan sağlamlığı üçün ən faydalı qidalardan biri olan qoz təxminən 65% yağ, 3% su, 5-15% karbohidrat və 15% zülaldan ibarətdir.
1 porsiya qoz təxminən 30 qram (14 ədəd) və 185 kaloridir.

Qozda hansı vitaminlər var?

Qoz müxtəlif vitamin və mineralların mənbəyidir. Qozun tərkibindəki vitaminlər yağda həll olan A və E vitaminləri mövcuddur. Suda həll olunan B1, B2, C vitaminləri ilə zəngindir. Bundan əlavə, qoz, fol turşusu, pantotenik turşu və niasin tərkiblidir. Minerallardan dəmir, maqnezium, mis, sink və fosforu özündə cəmləşdirib.

1. Vitamin E: Qoz digər qoz-fındıqlarla müqayisədə qamma-tokoferol adlanan xüsusi E vitamini formasını daha çox ehtiva edir.
2. Vitamin B6: qoz immunitet sistemini gücləndirən və sinir sistemini dəstəkləməyə kömək edən B6 vitamini ilə zəngindir.
3. Fol turşusu: Hamiləlik dövründə körpə inkişafı üçün çox vacib olan fol turşusu qozda boldur.
4. Fosfor: Bədənin təxminən 1%-i fosfordan ibarətdir. Sümüklərin sağlamlığında rol oynayan bir mineral olan fosfor qozda da var.

Qozun Faydaları Nələrdir?

Son dərəcə xeyirli olan təzə qozun faydaları son 50 ildə bir çox araşdırmanın mövzusudur. Digər qoz-fındıqlarla müqayisədə yüksək omeqa-3 yağları və antioksidant aktivliyinə malikdir. Faydaları bu gün də araşdırılmağa davam edən qozun ürək sağlamlığına faydalı olduğu bilinir. İmmunitet sisteminin güclənməsinə kömək edir. Piylənmə və qan təzyiqi kimi xroniki xəstəliklərdə effekli qida sayılır. Beyin sağlamlığına kömək edir.

Qozun antioksidant təsiri var

Qoz tərkibindəki e vitamini, melatonin və qabığındakı yüksək polifenol sayəsi yüksək antioksidant xüsusiyyətlərə malikdir. Sağlam yetkinlərdə aparılan araşdırmalar göstərib ki, qozla zəngin yemək qəbulu aterosklerozu inkişaf etdirən “pis” LDL xolesterolun yaratdığı oksidləşdirici zərərin qarşısını alır.

Qoz Omeqa-3 xəzinəsidir

Qozda qoz-fındıq arasında ən yüksək omeqa-3 var. 1 porsiya qozda təxminən 2,5 qram omeqa-3 yağı var. Qozdan alınan omeqa-3 yağı alfa-linolenik turşu (ALA) adlanır və pəhrizinizdə olması lazım olan əsas yağdır. Qadınlar və kişilər üçün alfa-linolenik turşunun (ALA) gündəlik qəbulu bir porsiya qoz ilə qarşılana bilər.

Qoz iltihabı azaldır

Tərkibindəki polifenollar sayəsində qoz ürək xəstəlikləri, Alzheimer, diabet kimi bir çox xəstəliyin səbəb olduğu iltihabı azaltmağa kömək edə bilər. Omeqa-3 yağı, maqnezium və arginin amin turşusunun iltihabı azalda biləcəyi də məlumdur.

Qoz bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyir

Ümumi sağlamlığınızı qorumaq üçün sağlam bağırsağa sahib olmalısınız. Bu səbəblə xəstəliklərə qarşı müdafiə və mübarizədə çox mühüm rolu olan bağırsaq mikrobiotası güclü olmalıdır. Bağırsaqdakı faydalı bakteriya və mikroblar istehlak edilən qidalardan birbaşa təsirlənir.

Qoz mikrobiotanı gücləndirən qidalardan biridir. Bir araşdırmada, səkkiz həftə ərzində hər gün 1 porsiya qoz istehlak edən 194 sağlam adamın, qoz istehlak etməyənlərə nisbətən bağırsaq florasındakı yaralı bakteriyaların sayında artım olduğu müşahidə edildi.

Qoz xərçəng riskini azaldır

Qozun tərkibindəki polifenol döş, prostat və kolorektal xərçəngdən qoruya bilər. Bağırsaq bakteriyaları tərəfindən polifenol urolitin adlı bir birləşməyə çevrilir. Bu birləşmə iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir və xərçəng riskini azalda bilər.

Qoz 2-ci tip diabetə kömək edir

Diabet xəstələrində balanslı, nizamlı qidalanma və çəki nəzarəti çox vacibdir. Zəngin tərkibə malik olan qoz, çəki nəzarətini təmin edərək 2-ci tip diabetin idarə olunmasına kömək edir və xəstəlik riskini azaldır.

Qoz qan təzyiqini aşağı salmağa kömək edir

Yüksək qan təzyiqi ürək xəstəlikləri, insult və beyin qanaması kimi bir çox xəstəliklər ölümcül risk faktorudur. Tədqiqatlar, tərkibində qoz olan Aralıq dənizi pəhrizinə riayət edən insanlarda qan təzyiqinin 0,65 mmHg azaldığını müşahidə ediblər.

Qoz sağlam həyat üçün vacibdir

Yaşlandıqca yerimək və qaçmaq kimi şəxsi bacarıqların azalması olduqca normaldır. Adekvat və balanslı qidalanma və müntəzəm idmanla daha keyfiyyətli həyat sürmək mümkün ola bilər. Yüksək kalorili olmasına baxmayaraq, tərkibində lif, yağ, vitamin və bitki birləşmələri ilə zəngin olan qozdan ibarət pəhriz insanın fiziki qabiliyyətlərini qoruyub saxlamağa kömək edə bilər.

Qoz beyin üçün faydalıdır

Forma baxımından beyinə bənzəyən qoz üzərində aparılan araşdırmalar qozun beyin sağlamlığına təsir edə biləcəyini göstərir. Beyni iltihaba qarşı qoruyur. Qoz sürətli düşünmə qabiliyyətini artırır. Zehni və yaşlanmaya bağlı yaddaş itkisini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.

Qoz kişilərə xeyirdir

Qoz oksidləşdirici zərəri azaltmaqla spermanı qorumağa kömək edir. Beləliklə, spermanın formasını, canlılığını və hərəkətliliyini artıraraq kişi reproduktiv sisteminin sağlamlığını dəstəkləyir.

Qoz xolesterolu tənzimləyir

Qozun gündəlik istehlakı adekvat olduqda yüksək “pis” LDL xolesterol və trigliserid səviyyələrini azaldaraq ürək xəstəliyi riskini azaldır.

Qoz dəri sağlamlığını qoruyur

Qoz, sağlam dəri üçün vacib olan omeqa-3 ALA və omeqa-6 LA daxil olmaqla doymamış yağ turşuları ilə zəngindir. Tərkibindəki omeqa-3 yağ turşuları dərinin böyüməsini sürətləndirə, iltihablı dəri xəstəlikləri ilə mübarizə apara və yaraların sağalmasını sürətləndirə bilər. Xüsusilə qozu sıxaraq əldə edilən qoz yağında yüksək miqdarda omeqa-6 yağ turşuları var.

Qoz yuxunu tənzimləyir

Melatonin insanın bioloji saat ritmini saxlamasına cavabdeh olan hormondur. Bədən yaşlandıqca azalan melatonin hormonu yuxusuzluğa səbəb olur və insanın immun sisteminin çökməsinə səbəb olur. Qoz yeyən insanların qanında melatonin səviyyəsi yüksəlir və yuxu pozğunluqları aradan qalxır.

Məlum olan xüsusiyyətlərinə əlavə olaraq, qoz bir çox üstünlüklərə malikdir:

• Böyrək daşlarını tökür
• Sidik qovucudur
• Astma, xroniki öskürək
• Anemiya
• Sakitləşdirici
• Arıqladır
• Menstruasiya pozuntuları
• Saç tökülməsi, quru saçlar və kəpək problemləri.
• Göz qapaqlarının iltihabları
• Sızanaq, sızanaq və herpes müalicəsi.

Qoz adamı kökəldir?

Qoz yüksək yağ və kalori ehtiva edir. Lazım olduğundan daha çox istehlak etmək çəki artımına səbəb ola bilər. Ancaq kifayət qədər yeyildik də yüksək lif tərkibi sayəsində toxluq hissi yaradaraq sağlam arıqlamağı asanlaşdırır.

Qoz necə yeyilməlidir?

Qoz çiy və ya qovrulmuş halda yeyildikdə zülal, yağ, kalori, lif və karbohidrat dəyərləri demək olar ki, dəyişməz qalır. Bu səbəblə qoz ayrı-ayrılıqda qəlyanaltı kimi istehlak edilə bilər və ya salatlara, yeməklərə, səhər yeməyi taxıllarına, şorbalara və çörək məhsullarına gözəl dad elementi və qida deposu kimi əlavə edilə bilər

• Qozları yaxşıca üyüdərək yeməklərə, salatlara və souslara əlavə edə bilərsiniz.
• Çörək və bulkalarınızda qozu istifadə edə bilərsiniz.
• Qəlyanaltı üçün yulaf və ya qatığa əlavə edə bilərsiniz.
• Makaronu qozla dadlandıra bilərsiniz.
• Qozları yaxşıca əzərək balıq və ya toyuq üzərində örtük kimi istifadə edə bilərsiniz.
• Soyuq sendviçlərə qoz əlavə etməklə qida dəyərini artıra bilərsiniz.
• Tavada yüngülcə qızardıb ət yeməkləri ilə süfrəyə verə bilərsiniz.

Hamilə qadınlar qoz yeyə bilərmi?

Hamiləlik dövründə həm ananın sağlamlığı, həm də körpənin inkişafı üçün kifayət qədər və balanslı qidalanma çox vacibdir. Qozda yüksək miqdarda fol turşusu və dəmir var. Xüsusilə bu iki komponent körpənin inkişafına müsbət təsir göstərir.

Qoz alarkən nələrə diqqət edilməlidir?

Qoz alarkən qablaşdırmanın içindəkilər diqqətlə yoxlanılmalı və tərkibində heç bir əlavənin olmamasına diqqət yetirilməlidir. Xüsusən də qovrulmuş qoz alarkən qoxusuna, rənginə və dadına diqqətlə nəzarət edilməli, mümkünsə etibarsız yerlərdən alış-veriş edilməməlidir.

Qozun Yan Təsirləri Nələrdir?

Bir çox qidada olduğu kimi, qozun həddindən artıq qəbulu insan sağlamlığına mənfi təsirlərə səbəb ola bilər:

• Yüksək yağ tərkibi çəki artımına səbəb olur.
• Qoz allergiyası olan insanlarda ciddi allergik reaksiyalar baş verə bilər.
• Onun lifli strukturu bağırsaq florasını tənzimləməyə kömək edir, həddindən artıq istehlak isə ishala səbəb ola bilər.

Qozla bağlı bir çox araşdırmalar oldu. Isbat edilmiş bir çox faydası olmasına baxmayaraq yenə də qozun sağlamlığa faydaları araşdırılmağa davam edilir. Mütəxəssislərin qozun istifadəsi mövzusunda xəbərdarlıqlarıda var. Bəli qoz çox faydalı və qətiliklə istifadə edilməsi lazımdır. Ancaq faydalı deyə oturub ovuc ovuc yeyilməsi məsləhət edilmir.

Gündəlik yalnız 3 ədəd qozun sağlıq üçün kafi olacağından bəhs edirlər. Bu səbəblə qozu alıb çox istehlak etmək yerinə saylı və kafi bir miqdarda istehlak çox daha faydalı olacaq. Bu səbəblə qozu alıb çox qəbul etmək yerinə saylı və kafi bir miqdarda qəbul etmək daha çox faydalı olacaq. Mütəxəssislər uşaqlarada da qoz yemək alışqanlığı yaratmağı məsləhət görürlər. Bu səbəblə uşaqlarınız üçün də qoz möcüzə bir qəlyanaltı ola bilər.

Qozun Qiyməti