Doğulacaq körpənin cinsini qabaqcadan sifariş etmək olar?

Yaponiyada Xirosima Universitetinin alimləri dölün  cinsiyyətini əvvəlcədən seçmək üçün yeni, çox sadə bir yol tapıblar.

E-tibb.az-ın xəbərinə görə, bu barədə “The Guardian” eksperiment haqqında elmi məqaləyə istinadən məlumat yayıb. Tədqiqatçılar spermanın necə “çeşidlənməsini” öyrəniblər. Hətta yaxın gələcəkdə oğlan uşağının (ya da qızın) doğulma şansını artıran gellər də hazırlana bilər.

İnsan sperması təxminən 50-nin 50-yə nisbətində Y və X xromosomlarının qarışığından ibarətdir. Nəzəri cəhətdən bu, onları bir-birindən ayırmaq və sonra yumurtanı valideynlərin istədiyi cinsiyyətə zəmanət verən sperma ilə dölləndirməyə imkan verir. Ancaq bu cür texnologiyaları yaratmaq üçün edilən bütün cəhdlər bu günə qədər uğursuz olub. Birincisi, onlar olduqca bahalıdır, ikincisi, əksər hallarda DNT-yə ziyan vuracaq səviyyədə yan təsir göstərir.

Buna görə, indiki valideynlər arasında doğulması planlaşdırılan uşağın cinsinə təsir etmə variantları, min il əvvəlkindən daha böyük deyildir. Ancaq hər şey bir qrup yapon aliminin apardığı araşdırmanın nəticələrinə əsasən dəyişə bilər. Yapon alimlərinin apardığı araşdırmaya əsasən, Y xromosomunu daşıyan spermanın bir hissəsini X xromosomunu daşıyan spermanın qalan hissəsindən ayırmaq üçün gözlənilmədən sadə və təsirli bir üsul təsvir olunub.

Bu kəşf bütün bəşəriyyətin inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər. Əvvəlcə kəşfin kənd təsərrüfatında, yəni heyvanlar üzərində tətbiqi planlaşdırılsa da, müəlliflər bunun insanlar üçün də istifadə edilə biləcəyini etiraf ediblər.

Metod X – və Y-xromosomların fərqinə əsaslanır, hansı ki, gələcək uşağın cinsini müəyyən edə bilir (qadınlarda bu XX, kişilərdə – XY). Təxminən 3 min X xromosom geni arasında alimlər 2 gen reseptoru (TLR7 və TLR8) tapıblar ki, hər iki reseptor bir anda aktivləşdirilsə, spermatozoidin hərəkətinə təsir edə bilir və nəticədə onun idarə olunmasına gətirib çıxarır.

Orta məktəb biologiya dərslərindən hər kəs bilir ki, qadın bir yumurta istehsal edərək yalnız X xromosomunu ehtiva edir. Kişi sperması X və Y xromosomlarını bərabər miqdarda daşıyır. Yumurta X xromosomlu sperma ilə döllənərsə, qız uşağı doğulur. Müvafiq olaraq, oğlan olması üçün Y xromosomu olan spermanın müvəffəq olması lazımdır.

Məlum olur ki, reseptorlar təsirə məruz qaldıqda, spermanın bir hissəsini sanki “ayırmaq” olur. Və buna görə də gələcək nəslin cinsini idarə etmək mümkündür. Bu reseptorları aktivləşdirən maddə isə çoxdan bilinir.

Orqanik.az