Şabalıd

Şabalıd, fıstıq (Fagaceae) fəsiləsinə, Castanea Mill. cinsinə aid olub 14 növü vardır. Bunlardan respublikamızda təbii halda bir növ – Adi şabalıd yayılmışdır.

Adi şabalıd (Csativa Mill), Azərbaycanın şimali-qərbində, Böyük Qafqaz dağlarının cənub ətəklərində, Ön Qafqazın qərb hissəsində, Balkan ölkələrində, Türkiyə, İtaliya və Fransada yayılmışdır. Keçmiş SSRİ məkanında yabanı şabalıd əkinləri 70 min ha təşkil edirdi.

ŞABALIDIN FAYDALARI NƏDİR?

• Tərkibindəki C vitamini ilə xolesterin salıcı təsirə malikdir. Bundan əlavə, şabalıdda olan Omeqa-3 və Omeqa-6 yağ turşuları xolesterol səviyyəsinə müsbət təsir göstərir.
• Şabalıdın tərkibindəki ikinci dərəcəli bitki maddələri yüksək antioksidant potensiala malikdir və orqanizmdə iltihabın qarşısını alır. Antioksidan xüsusiyyətləri ilə ürək xəstəlikləri və xərçəngə qarşı da qoruma təmin edir.
• Şabalıd tərkibindəki kalsium, fosfor və maqneziumla sümükləri və dişləri sağlam saxlayır.
• Şabalıd tərkibindəki lif və karbohidratlara görə çox doyurucu bir qidadır. Və uzun müddət tox hiss etdirir.
• Bağırsaq florasını dəstəkləyir və qəbizliyin qarşısını alır.
• Sinir sistemi üçün çox vacibdir, çünki bədənin bir çox hissəsini sinir sistemi idarə etməklə hökümldür. Şabalıd bədəninizi bol antioksidantla təmin edərək sinir sistemi üçün faydalıdır, bu da psixi sağlamlığın yaxşılaşmasına kömək edir.
• Tərkibindəki lif sayəsində bağırsaqlarda yavaş sorulur və qan şəkərinin tez yüksəlməsinə səbəb olmur. Bu xüsusiyyəti ilə diabet xəstələri də bu qidanı nəzarətli şəkildə istehlak edə bilirlər.
• Şabalıd zəngin amin turşusuna malikdir. Bu səbəblə vegan insanlar, yaşlılar və idmançılar da şabalıd istehlak edə bilərlər. İstər bütöv, istərsə də un şəklində, şabalıd çölyak xəstəliyi və ya qluten dözümsüzlüyü olan insanlar üçün yaxşı bir mənbədir.
• Şabalıdın tərkibindəki fosfor və B vitaminləri sinir sistemi üçün faydalıdır. B vitamini sinirləri gücləndirir və beyində xoşbəxtlik hormonu serotonin istehsalını dəstəkləyir.

ŞABALID NECƏ YEYİLMƏLİDİR?

Şabalıdı çiy və ya bişmiş halda yemək olar. Şabalıd ən faydalı qidalardan biri olduğundan onu bişirərək yemək daha çox tövsiyə olunur.

ŞABALIDIN ZƏRƏRLƏRİ NƏLƏRDİR?

Xüsusilə diabet xəstələri üçün nişasta və şəkər nəzərə alınmalı olan qida komponentləridir. Tərkibindəki yüksək karbohidrat səbəbindən şabalıdın nəzarətsiz istehlakı diabet, kolit və ya piylənmə olan xəstələrə tövsiyə olunur.

Şabalıd çiy istehlak edildikdə həzm problemlərinə səbəb ola biləcək bəzi aktiv maddələr yaradır. Həzmsizlik və ya qastrit kimi bağırsaq problemlərinə səbəb ola bilər. Şabalıd bişirilməli və yeyilməlidir.

• Sobada şabalıd resepti
• Soba torbasında şabalıd resepti
• Şabalıd göbələyi sote resepti
• Şabalıd düyü plov resepti
• Şabalıd aşı resepti
• Şabalıdlı bulqur plov resepti
• Şabalıdlı hinduşka resepti
• Şabalıd püresi resepti
• Şabalıd Cheesecake resepti
• Şabalıd pastası resepti
• Şabalıd tortu resepti
• Şabalıdlı rulet  resepti
• Şabalıdlı tort resepti
• Şabalıd kremli almalı tort resepti

 

Sabalıdla hazırlanan reseptlər

Sobada şabalıd resepti

Şabalıd mövsümü gəldi, küçələrdən yavaş-yavaş şabalıd qoxusu gəlməyə başladı. Şabalıd soyuq havanı xoş edən ləzzətlərdən biridir. Əslində, sobada şabalıd resepti, “Evdə şabalıd necə bişirilir?” sualına cavab ola bilər. Sobada şabalıd hazırlamazdan əvvəl şabalıdları iti bıçaqla yüngülcə cızın. Reseptdə olduğu kimi 1 saata yaxın duzlu suda saxladığınız şabalıdın artıq suyunu süzüb soba nimçəsinə qoyun. Əvvəlcədən isidilmiş sobada qəhvəyiləşənə və çatlayana qədər bişirin. İstəyirsinizsə, duzlu suda gözləmədən onları sobaya qoyun.

 

Soba torbasında şabalıd resepti

Orqanizmimizi B1, B2 və C vitaminləri ilə dəstəkləyən bu kiçik gözəlliklər sərt qabığının altında gözəl bir ləzzət gizlədir. Soba torbasında asanlıqla hazırlaya biləcəyiniz bu reseptlə sizə unudulmaz həzz yaşadacaqlar. Nuş olsun.

• Şabalıdları yuyun və hər birində incə cızıqlar etmək üçün bıçaqdan istifadə edin. Sonra onları örtəcək qədər su ilə doldurun və 10 dəqiqə belə buraxın.
• Gözləmə müddəti bitdikdən sonra şabalıdları sudan çıxarın, soba torbasına qoyun və torbanı möhkəm bağlayın.
• Torbanın üst hissəsində bir neçə yerdən deşik açıb 200 dərəcə isidilmiş sobada 30 dəqiqə bişirin, sobadan çıxarıb süfrəyə verin. Nuş olsun!

Şabalıd göbələyi sote resepti

• 3 xörək qaşığı yağ
• 2 xörək qaşığı kərə yağı
• 1 soğan (doğranmış)
• 400 qram şabalıd göbələyi
• 3 diş sarımsaq (dilimlənmiş)
• 6 tel təzə kəklikotu
• 1 çay qaşığı duz
• 1 çay qaşığı qara bibər
• 15 şabalıd (bişirilmiş, soyulmuş)
• 3 xörək qaşığı soya sousu

Şabalıd göbələyi sote resepti necə hazırlanır?

• Yağ və kərə yağı tavada qızdırın. Sonra doğranmış soğanı əlavə edib qovurun.
• Şabalıd göbələklərini qovrulmuş soğanlara əlavə edin və suyu çıxana qədər qovurmağa davam edin.
• Sonra dilimlənmiş sarımsaq, 5-6 tel təzə kəklikotu, duz və istiot əlavə edib qarışdırın.
• Sonda şabalıd və soya sousunu əlavə edib 3-4 dəqiqə ocağın üstünə qoyub ocaqdan götürüb isti şəkildə sevdiklərinizlə yeyin. Nuş olsun!

Şabalıd hinduşka resepti üçün rərkibi

• bir hissə hinduşka döşü
• 2 xörək qaşığı zeytun yağı
• 1/4 çay qaşığı duz
• 1/4 çay qaşığı təzə üyüdülmüş qara bibər

Daxili üçün:

• 200 -qram qovrulmuş şabalıd
• 150 -qram Çeddar pendiri
• 50 -qram toz parmesan pendiri
• 2 dilim bayat çörək
• 2 filialı rozmarin
• 2 xarici sarımsaq
• bir desert qaşığı qurudulmuş tərəvəz ədviyyatı
• 1/4 çay qaşığı duz
• 1/2 çay qaşığı təzə üyüdülmüş qara bibər

Üstü üçün:

• 2 xörək qaşığı zeytun yağı